Zespół wydarzeń określanych mianem Tragedii Górnośląskiej był zbiorową akcją wymierzoną w mieszkańców Górnego Śląska w końcowej fazie II wojny światowej. Polegała ona na masowych aresztowaniach, internowaniach i deportacjach ludności cywilnej do Związku Sowieckiego (ZSRS), ale także prześladowaniach i gwałtach na kobietach, osadzaniu w specjalnych obozach oraz zorganizowanych grabieżach mienia i urządzeń z górnośląskich zakładów przemysłowych.

Dioblina – przeklęty las tylko z nazwy?

Ludzie od zawsze mieli słabość do tego, co tajemnicze, nawet jeśli budziło to w nich strach. To, czego nie potrafili racjonalnie wyjaśnić, chętnie przypisywali siłom nadprzyrodzonym. 

Doskonałym przykładem jest las Dioblina – obok Lipki jedyny kompleks leśny w naszym mieście. Pomimo intensywnej gospodarki leśnej i licznych wycinek, które kaleczą jego naturalną tkankę, nadal stanowi on jedną z największych atrakcji dla mieszkańców.

Woda od zawsze odgrywała kluczową rolę w rozwoju cywilizacji, a w przypadku Piekar Śląskich stanowiła nie tylko fundament życia codziennego, ale również ważny czynnik wpływający na rozwój osadnictwa, przemysłu, religijności oraz krajobrazu kulturowego tej części Górnego Śląska. Rzeki takie jak Brynica i Szarlejka, źródełka, stawy, kąpieliska oraz zbiorniki sztuczne nie tylko dostarczały mieszkańcom wody potrzebnej do egzystencji, ale były także świadkami ważnych wydarzeń historycznych i ponadczasowych przemian. Woda, nieposkromiony żywioł, przysłowiowy most łączący piekarską przeszłość z teraźniejszością to temat niniejszego artykułu.

Siostry Boromeuszki w Dąbrówce Wielkiej zwykły prowadzić kronikę klasztoru od jego założenia w roku 1900. Na karcie z rokiem 2025, będą mogły napisać: “koniec”. W 125 rocznicę założenia, siostry Boromeuszki sprzedały swoją posiadłość i opuszczają bowiem Dąbrówkę Wielką na dobre.

Historia wydarzeń najmocniej żyje w pamięci tych, którzy sami współtworzyli jej bieg. Tak było również w przypadku powstań śląskich – uczestnicy tych dramatycznych lat, często dopiero po wielu dekadach, spisywali swoje wspomnienia z czasów młodości i walki, w których przyszło im uczestniczyć.

Wielowiekowa, skomplikowana i nieoczywista historia Górnego Śląska sprawiła, że jego teren na przestrzeni dziejów znajdował się w posiadaniu kilku państw.

Zagadnienie losów piekarzan, którzy byli więźniami hitlerowskich obozów koncentracyjnych jest bardzo interesujące, ale nie zawsze możemy je prześledzić z uwagi na brak zachowanych źródeł, relacji i wspomnień. Wielu więźniów nie przeżyło niemieckiego piekła, inni przetrwali i zdecydowali się o tym opowiedzieć po II wojnie światowej. Jedną z takich osób był Alojzy Kleta z Piekar Śląskich (nr obozowy 3366), którego relację (jedną z dwóch) publikujemy w całości po raz pierwszy w Internecie. Oryginał przechowywany jest w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Tekst z maszynopisu przepisała Maria Kańtoch, której należą się ogromne podziękowania. Łukasz Żywulski przygotował wstęp i opatrzył relację przypisami. 

Szarlej – dzielnica Piekar Śląskich – bardzo się zmienił od 1949 roku do dziś. Uczęszczałem do Szkoły Podstawowej nr 1 w Szarleju przez siedem lat. W tym czasie zdarzały się sytuacje wesołe i smutne, wśród stopni pojawiały się piątki i dwóje, jednak zakończenie było wspaniałe – wyjazd do Warszawy w 1955 roku.

Dawna miejscowość Brzeziny Śląskie to obecnie peryferyjna dzielnica naszego historycznie znanego od wieków miasta Piekary Śląskie. Jej centralnym punktem zawsze było skrzyżowanie dwóch głównych dróg: jedna biegła od Chorzowa do Kamienia, a druga – od Dąbrówki Wielkiej do bytomskiej dzielnicy Rozbark. Właśnie ta ulica prowadziła do jakby oddzielnej części Brzezin – na „Górkę”.

Na początku drugiej połowy XIX wieku na drogę szybkiego rozwoju gospodarczego wkroczyły Prusy, zjednoczone już poprzednio w  Niemieckim Związku Celnym (1834).