Artykuły

Woda - źródło historii Piekar Śląskich

Łukasz Żywulski

Woda od zawsze odgrywała kluczową rolę w rozwoju cywilizacji, a w przypadku Piekar Śląskich stanowiła nie tylko fundament życia codziennego, ale również ważny czynnik wpływający na rozwój osadnictwa, przemysłu, religijności oraz krajobrazu kulturowego tej części Górnego Śląska. Rzeki takie jak Brynica i Szarlejka, źródełka, stawy, kąpieliska oraz zbiorniki sztuczne nie tylko dostarczały mieszkańcom wody potrzebnej do egzystencji, ale były także świadkami ważnych wydarzeń historycznych i ponadczasowych przemian. Woda, nieposkromiony żywioł, przysłowiowy most łączący piekarską przeszłość z teraźniejszością to temat niniejszego artykułu.

Mój kochany Szarlej

Paweł Katryniok

Szarlej – dzielnica Piekar Śląskich – bardzo się zmienił od 1949 roku do dziś. Uczęszczałem do Szkoły Podstawowej nr 1 w Szarleju przez siedem lat. W tym czasie zdarzały się sytuacje wesołe i smutne, wśród stopni pojawiały się piątki i dwóje, jednak zakończenie było wspaniałe – wyjazd do Warszawy w 1955 roku.

„Ludzie sarkali i szemrali” - początki klasztoru w Dąbrówce Wielkiej

Karol Chwastek

Siostry Boromeuszki w Dąbrówce Wielkiej zwykły prowadzić kronikę klasztoru od jego założenia w roku 1900. Na karcie z rokiem 2025, będą mogły napisać: “koniec”. W 125 rocznicę założenia, siostry Boromeuszki sprzedały swoją posiadłość i opuszczają bowiem Dąbrówkę Wielką na dobre.

Brzeziniok z „Górki”

Antoni Szulierz

Dawna miejscowość Brzeziny Śląskie to obecnie peryferyjna dzielnica naszego historycznie znanego od wieków miasta Piekary Śląskie. Jej centralnym punktem zawsze było skrzyżowanie dwóch głównych dróg: jedna biegła od Chorzowa do Kamienia, a druga – od Dąbrówki Wielkiej do bytomskiej dzielnicy Rozbark. Właśnie ta ulica prowadziła do jakby oddzielnej części Brzezin – na „Górkę”.

Kozłowa Góra w okresie Powstań Śląskich - wspomnienia Jana Nowaka

Jan Nowak

Historia wydarzeń najmocniej żyje w pamięci tych, którzy sami współtworzyli jej bieg. Tak było również w przypadku powstań śląskich – uczestnicy tych dramatycznych lat, często dopiero po wielu dekadach, spisywali swoje wspomnienia z czasów młodości i walki, w których przyszło im uczestniczyć.

Rozwój kopalń rud w Dąbrówce Wielkiej od drugiej połowy XIX w. do wybuchu pierwszej wojny światowej

Leszek Chrobok

Na początku drugiej połowy XIX wieku na drogę szybkiego rozwoju gospodarczego wkroczyły Prusy, zjednoczone już poprzednio w Niemieckim Związku Celnym (1834).

Piekary Śląskie - miasto na granicy

Łukasz Żywulski

Wielowiekowa, skomplikowana i nieoczywista historia Górnego Śląska sprawiła, że jego teren na przestrzeni dziejów znajdował się w posiadaniu kilku państw.

70-lat Kopalni Węgla Kamiennego "Julian"

Łukasz Żywulski

4 grudnia 2024 r. upłynęło 70 lat od powstania Kopalni Węgla Kamiennego „Julian”- jednego z najważniejszych (obok „Andaluzji” i „Orła Białego”) zakładów pracy w historii Piekar Śląskich. Kopalnia żywo zapisała się w pamięci mieszkańców i byłych pracowników, których zakład rekrutował nie tylko z regionu górnośląskiego, ale także całej Polski. Z okazji okrągłej rocznicy powstania zakładu, Izba Regionalna, Piekarski Werk i Piekary Śląskie w Obiektywie przygotowali wystawę fotograficzną "Gruby Kadr. KWK "Julian" w fotografii".

Wspomnienia Alojzego Klety z pracy w obozowym Urzędzie Stanu Cywilnego KL Auschwitz

Łukasz Żywulski

Zagadnienie losów piekarzan, którzy byli więźniami hitlerowskich obozów koncentracyjnych jest bardzo interesujące, ale nie zawsze możemy je prześledzić z uwagi na brak zachowanych źródeł, relacji i wspomnień. Wielu więźniów nie przeżyło niemieckiego piekła, inni przetrwali i zdecydowali się o tym opowiedzieć po II wojnie światowej. Jedną z takich osób był Alojzy Kleta z Piekar Śląskich (nr obozowy 3366), którego relację (jedną z dwóch) publikujemy w całości po raz pierwszy w Internecie. Oryginał przechowywany jest w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Tekst z maszynopisu przepisała Maria Kańtoch, której należą się ogromne podziękowania. Łukasz Żywulski przygotował wstęp i opatrzył relację przypisami.

Śladami górnictwa rud w Dąbrówce Wielkiej

Leszek Chrobok

Górnictwo rud na terenie Dąbrówki Wielkiej to dotychczas mało poznane zagadnienie, nad którym pochylił się pasjonat rodzinnej miejscowości Leszek Chrobok. Efektem jego zainteresowań i dociekań naukowych była praca magisterska "Historia górnictwa rud na terenie Wielkiej Dąbrówki od 1844 do 1914 roku" obroniona w 2009 roku w Instytucie Historii Uniwersytetu Śląskiego pod kierunkiem prof. Marii Wandy Wanatowicz. W tekście znajdziecie odniesienia do źródeł archiwalnych i opracowań naukowych oraz ciekawe mapy. W niniejszym artykule znajdziecie wybrane fragmenty wspomnianej pracy, ale to nie wszystko - planowane są kolejne teksty na bazie pracy magisterskiej Leszka Chroboka.